آرشیو آبان ماه 1402

همانطور که گفتیم تمام کسانیکه در ایران درآمد دارند باید مالیات بپردازند. این مالیات تنها شامل کاسبان و صاحبان رستوران و فست فود نیست، بلکه تمام کارمندان و پرسنل آنها را نیز شامل می‌شود. حقوق کارمندان و کارگران درصورت وجود قرارداد تسلیم نیروی کار میان آنها با کارفرماست و عدم پرداخت آن جرائم سنگینی دارد. اجازه دهید این مسئله را برای شما ساده کنیم. کارمندان شما درواقع همان کسانی هستند که در لیست بیمه کارگاه شما حضور دارند. سازمان امور مالیاتی لیست بیمه شما را زیر نظر دارد و میزان مالیات حقوق اعلامی و واریزی از سمت شما را با آن لیست مقایسه می‌نماید.

اگر شخص حقیقی گروه دو و سه هستید در این مسئله کار نسبتا ساده‌تری دارید. کافیست مطابق با لیست بیمه، حقوق هر شخص را در حسابی با نام خود او وارد نمایید. سپس با توجه به جدول معافیت سالانه مالیات حقوق هر سال، مالیات حقوق را بطور سالانه محاسبه نموده و آن را ماهانه از حقوق شخص کم نمایید.

این موضوع برای اشخاص گروه اول، شرکت‌ها، رستوران‌ها و فست فود‌هایی که نمی‌خواهند از تبصره 100 استفاده نمایند کمی متفاوت است. مسئله اینجاست که شما باید برای هزینه بودن هر خروجی از حساب، سند محکمی داشته باشید. در بسیاری از موارد صاحبان رستوران‌ها میزبان مراسماتی هستند که برای آنها بطور مقطعی به نیرو‌هایی بیشتر از لیست بیمه نیاز است. قطعا برای کارفرما بیمه کردن این افراد برای مدت دو روز در سال منطقی بنظر نمی‌رسد. گاهی این عدد بسیار کوچک و قابل چشمپوشیست اما گاهی نیاز است تا بعنوان هزینه دیده شود و از سود ویژه بکاهد.

اگر در قالب یک شرکت درحال اداره رستوران هستید و یا از لحاظ حجم فروش در گروه اول قرار می‌گیرید، مسیر مالیاتی شما کاملا متفاوت است. قانونگذار تکالیف مالیاتی بسیار بیشتری برای شما در نظر گرفته است. همچنین سخت گیری و نظارت مالیاتی نیز بر رستوران یا فست فود شما بسیار بیشتر از سایرین خواهد بود.

اگر شما در این سطح هستید حتما باید حسابداری مسلط به قوانین مالیاتی در تیم خود داشته باشید. با اینحال در این نوشته بطور گذرا برخی از این موارد را مرور می‌کنیم:

• معاملات فصلی: یکی از مهمترین و حساس‌ترین تکالیف مالیاتی شرکت‌ها و اشخاص گروه اول مالیات فصلی ذیل ماده 169 قانون مالیات مستقیم است. مودی باید هر سه ماه یکبار اطلاعات معاملات و طرف حساب‌های خود را وارد سامانه نماید. در زمان بررسی اظهارنامه مالیات عملکرد، این اطلاعات باید مطابق با گزارشات سایرین در مورد شما باشند در غیر اینصورت محکوم به پرداخت جریمه خواهید شد.
• پلمپ دفاتر:دفاتر و ثبت‌های روزانه حسابداری شما طی درخواستی از اداره ثبت شرکت‌ها ثبت و پلمپ می‌شوند. اینکار دستورالعمل خاصی دارد که باید با دقت رعایت شود. شما برای پلمپ دفاتر تا پایان آن سال فرصت خواهید داشت.
• مالیات بر اجاره: اگر ملک رستوران یا فست فود شما اجاریست و شما شرکت و یا شخص گروه اول هستید، باید مالیات تکلیفی اجاره را ماهانه بپردازید. عدد مالیات را با توجه به جدول ارزش اجاری املاک اداره دارایی محاسبه نمایید. سپس آن را از اجاره کم نموده و به اداره دارایی محل وقوع ملک پرداخت کنید.

اداره مالیات پس از دریافت و محاسبه سود رستوران، فست فود یا هر شغل دیگر اشخاص حقیقی، مالیات آنها را با توجه به درصد‌ها و حدود زیر مشخص می‌کند. لطفا توجه نمایید که باتوجه به مثال‌های ما این اعداد مربوط به سال 1401 هستند و هرساله تغییر می‌کنند.

• اگر درآمد شما در سال 1401 از شغل آزاد (نه حقوق) کمتر از 39میلیون و ششصد هزار تومان باشد، معاف از مالیات هستید. تنها در شرایطی می‌توانید از این معافیت استفاده نمایید که در زمان قانونی، اظهارنامه رستوران یا فست فود خود را تکمیل و تحویل نمایید.
• اگر سود شما از رستوران یا فست فود بین 39600000 تومان تا 200 میلیون تومان در سال باشد، 15درصد مالیات به آن تعلق می‌گیرد.
• قانونگذار برای سود بین 200میلیون تومان تا 400 میلیون تومان نیز مالیات 20 درصدی درنظر گرفته است.
• اگر میزان سود رستوران، فست فود یا هر وادح صنفی دیگری از 400 میلیون تومان فراتر رود، مالیات بر درآمد با نرخ 25 درصد محاسبه می‌گردد.

مثال1 محاسبه مالیات عملکرد طباخی با تبصره 100

طباخی را در نظر بگیرید که در سال 1401فروش 850 میلیون تومانی را به ثبت رسانده‌است. با توجه به جدول بالا، سازمان امور مالیاتی 18 درصد از درآمد این واحد صنفی را سود در نظر می‌گیرد. بنابراین درآمد مشمول مالیات این طباخی 153 میلیون خواهد بود.

• با توجه به فهرست بالا از این میزان 39600000 تومان از مالیات معاف است.
• با کسر معافیت، حدودا به عدد113 میلیون تومان می‌رسیم. این مبلغ کمتر از 200 میلیون تومان است، بنابراین مالیات آن با نرخ 15 درصد محاسبه می‌گردد. درنهایت با محاسبه 15 درصد 113 میلیون تومان میزان مالیات طباخی شما با استفاده از تبصره 100 مبلغ 16950000 تومان خواهد بود.

مثال 2 محاسبه مالیات عملکرد فست فود با تبصره 100

یک اغذیه فروشی درجه 1 در سال 1401 میزان یک میلیارد و پانصد میلیون تومان درآمد داشته است. براساس اینتاکد 19 درصد این مبلغ برابر 285 میلیون تومان سود سالانه این فست فود است.

• پس از کسر معافیت مالیاتی 39600000 تومانی، میزان 245 میلیون تومان از سود این فست فود مشمول مالیات خواهد بود.
• ماموران محاسبه مالیات پس از کسر معافیت، مالیات 160400000 تومان از سود فست فود را با نرخ 15 درصد محاسبه می‌کنند و به عدد 24060000تومان می‌رسند.
• 85 میلون تومان از سود این فست فود از 200 میلیون تومان بیشتر است بنابراین برای محاسبه مالیات از نرخ 20 درصد استفاده می‌کنند: 85000000*0.2=17000000
• مالیات نهایی این فست فود را 17000000+24060000=41060000 تومان در نظر می‌گیرند.

این نکته بسیار مهم را در نظر بگیرید که تنها راه تخمین درآمد و محاسبه شما گردش حساب نیست. ممیزان مالیاتی می‌توانند مالیات شما را با توجه به مالیات سایر رستوران‌ها و فست فود‌هایی که در نزدیکی شما هستند، تعیین نمایند. بنابراین بسیار مهم است تا تمام دلایل کاهش فروش از جمله تعمیرات، پلمپ و … را به دقت و با مدارک مثبته ثبت نمایید تا بتوانید در صورت لزوم دلایل محکمی برای کمتر بودن فروشتان نسبت به موارد مشابه ارائه کنید.

تبصره 100 نوعی توافق با اداره مالیات باتوجه به فروش شماست و آن را نوعی مالیات مقطوع می‌دانند. به این معنی که شما نیازی به هنگهداری از فاکتور‌های خرید و فروش خود ندارید. اگر عدد مشخص شده را بپذیرید، دیگر در آن لحظه بحثی نمی‌ماند. نه ریسک قبول نشدن هزینه‌ها را دارید و نه می‌توانید از معافیت‌های مالیاتی رستوران، فست فود و .. استفاده نمایید.

امکان دیگری که برای شما وجود دارد، ارائه اظهارنامه مطابق قانون است. البته عموما مشاغل گروه دو و سه این مورد را انتخاب نمی‌کنند. ارائه اظهارنامه مالیات بر عملکرد رستوران و فست فود نیازمند یک نظام حسابداری دقیق در مجموعه شماست. این باید هزینه‌ها را ثبت کند و بتواند برای آنها واقعی بودن آنها اسناد مثبته قوی ارائه نماید.

پیاده سازی نظمی که منجر به ارائه اظهارنامه برای رستوران و فست فود می‌شود ممکن است انرژی زیادی از مجموعه بگیرد. علی الخصوص اینکه شما نمی‌توانید برای بسیاری از هزینه‌های واقعی خود فاکتور‌های رسمی و قابل قبول ارائه نمایید. اگرچه برخی از هزینه‌ها را می‌توان بدون ارائه فاکتور رسمی ثابت نمود اما ممکن است برای اینکار نیاز به مراجعه به هیئت‌های حل اختلاف مالیاتی باشد.

در این خصوص نمی‌توان نسخه یکسانی برای مالیات درآمد تمام رستوران‌ها و فست فودها پیچید. این شما هستید که باید مالیات خود را در هر حالت محاسبه نموده و تشخیص دهید کدامیک برای شما منفعت بیشتری ایجاد می‌کنند.

همانطور که گفتیم این دسته از وظایف کسب و کار‌ها ربطی به نام و نوع کار آنها ندارد. این بخش بیشتر اجرای ماده 1 قانون مالیات‌]ای مستقیم است. اجازه دهید به دور از ادبیات ادارهی بخشنامه‌ها و قوانین، این ماده را اینگونه برای شما خلاصه نماییم:

اگر هر درآمدی در مرز‌های ایران دارید، باید آن را اظهار نموده و مالیات آن را تعیین تکلیف نمایید

ماده 1 قانون مالیات مستقیم.

در این مورد اهمیت اظهار درآمد و فعالیت بسیار از محاسبه و پرداخت مالیات برای قانونگذار مهمتر است. پس قبل از هرچیز باید به درستی در سامانه سازمان امور مالیاتی ثبت نام نموده و پرونده مالیاتی تشکیل دهید. اینکه چه تکالیف مالیاتی برعهده شما خواهد بود، به همین نوع پرونده شما بستگی دارد. در این مرحله آنچه بر مالیات رستوران، فست فود و … تاثیر می‌گذارد نوع شخص دارنده آن است.

سازمان امور مالیاتی مودیان را براساس میزان فروش به سه گروه تقسیم نموده‌است. هرکدام از این سه گروه تکالیف مالیاتی متفاوتی دارند. بسیار مهم است که شما بدانید رستوران و فست فود شما در کدام دسته قرار می‌گیرد. آسانترین گروه درآمدی که کمترین میزان فروش را دارند در گروه سوم قرار می‌گیرند. در مراحل بعد و با افزایش میزان فروش این تکالیف هم بیشتر و گسترده‌تر می‌شوند.

اینکه شخصی تکالیف مالیاتی را با استاندارد‌های گروه بالاتر انجام دهد هیچ ایرادی ندارد. البته قانونگذار نیز تشویقی برای اینکار در نظر نگرفته‌است. با اینحال عملکردن به تکالیف قانونی با استاندارد گروه پایینتر به منزله عدم انجام تکالیف قانونیست. حدود فروش مربوط به این گروه‌ها هرساله تغییر می‌کند و بهتر است قبل از تکمیل ثبت نام آن را در سایت اینتا مدیا مطالعه نمایید. در ادامه تکالیف مالیاتی رستوران و فست فود را در هرکدام از این سه گروه مالیاتی بررسی می‌کنیم.

این گروه از کسب و کار‌ها از نظر مالیاتی کار بسیار آسانی دارند. یک مزیت مهم انها اینست که می‌توانند برای تعیین تکلیف مالیات عملکرد خود بجای ارائه اظهارنامه، از فرم تبصره 100 استفاده نمایند. همچنین نیازی به نگهداری سرسختانه اسناد و مدارک ندارند و بررسی شرایط آنها نیز عموما آنقدر‌ها چالش برانگیز نمی‌گردد. بسیاری از کار‌های سخت مالیاتی مانند پمپ دفاتر، ترازنامه و … هم بکارشان نمی‌آید. درواقع خودشان هستند و گردش حساب‌های تجاریشان!

محسابه عدد تبصره 100 نیز بسیار آسان است. سازمان امور مالیاتی هرساله درصد‌هایی را تحت عنوان سود ویژه و سود ناویژه مشاغل مختلف منتشر می‌نماید. سامانه عدد فروش شما را در درصد سود ویژه ضرب می‌کند تا درآمد مشمول مالیات رستوران یا فست فود شما را تخمین بزند. در ادامه آن را در جدول پلکانی مالیات بر درآمد مشاغل که بطورسالانه در قانون بودجه تصویب می‌گردد قرار می‌دهد تا مالیات شما را مشخص نماید. این مبلغ توافقیست و اعتراض مالیات بر آن پذیرفته نمی‌شود. درصد‌های سود ویژه و ناویژه مالیات رستوران، فست فود و … را می‌توانید در جدول زیر ببینید:

تبصره 100 مسیر کاملا متفاوتی نسبت به ارائه اظهارنامه دارد. دردسر آن کمتر است و نیازی به ثبت با دقت هزینه‌ها ندارد. گاها همین عدم نیاز به نگهداری اسناد مالی، می‌تواند آرایشگاه‌ها و سالن‌های زیبایی را دربرخی چالش‌های مربوط به مالیات دچار مشکل کند. مالیات با تبصره 100 عمدتا از مالیات سال قبل آرایشگاه و سالن زیبایی شما بیشتر خواهد بود. محاسبه آن هم از طریق ضرب عدد تخمینی فروش شما در سود ویژه آرایشگاه یا سالن زیبایی انجام می‌گیرد.

اعداد مربوط به سود ویژه تخمین‌های اداره مالیات از میزان سودده بودن مشاغل مختلف هستند. بطور مثال اگر سازمان امور مالیاتی از روی اطلاعاتی نظیر گردش حساب بانکی متصل به کارتخوان و دستگاه پوز، عدد 500 میلیون تومان فروش را برای یک آرایشگاه یا سالن زیبایی درجه 2 در نظر بگیرد، برای محاسبه سود و درآمد مشمول مالیات آن را در 25% (میزان سود ویژه) ضرب می‌نماید. جدول زیر درصد‌های سود ویژه ماخذ مالیات آرایشگاه و سالن زیبایی را نشان می‌دهد:

بعنوان مثال و با فرض ثابت ماندن اعداد بالا برای سال 1402، اگر همین آرایشگاه درجه 2 با فروش 500 میلیون تومان در سال 1402 از تبصره 100 استفاده نماید، مالیاتش بروش زیر محاسبه می‌گردد:

500000000*0.25= 125000000 تومان درآمد مشمول مالیات آن با توجه به ضرائب مالیاتی محاسبه می‌گردد.

در اظهارنامه مالیاتی شما مجموع فروش و هزینه خود را درج می‌کنید، سود را مشخص نموده و از طریق درصد‌های ماده 131(جدول بالا) مالیات خود را اظهار می‌نمایید. در این معادله فروش شما مشخص است. عموما میزان پول ورودی به حساب متصل به کارتخوان و دستگاه پوز آرایشگاه و سالن زیبایی درآمد شماست که پس از کسر هزینه، مشمول مالیات می‌گردد.

شما باید برای ارائه اظهارنامه دقیق باید تمامی اسناد و مدارک خود را بطور قابل قبول تهیه و جمع آوری نمایید. قابل قبول بودن هزینه برای مالیات آرایشگاه و سالن زیبایی شامل فاکتوریست هزینه‌ایست که موارد زیر را داشته باشد:

• در فاکتور حتما نام فروشنده (حقیقی یا حقوقی) مشخص باشد.
• فروشنده فاکتور کالا و خدمات را با مهر و امضا تایید کند.
• در کنار نام فروشنده، فاکتور باید کد ملی یا کد اقتصادی فروشنده را نیز مشخص نماید.
• از همه مهمتر اینکه هزینه پرداختی را حتما باید به حسابی با نام فروشنده واریز نمایید.

همه ما مکلفیم خرداد ماه و یا تیر ماه هرسال گزارش فعالیت اقتصادی و درآمد از آرایشگاه و سالن زیبایی خود در سال گذشته را به سازمان امور مالیاتی ارائه دهیم. این گزارش اظهارنامه مالیات عملکرد نام دارد. این که برای آرایشگاه یا سالن زیبایی خود شرکت ثبت نموده‌ایم یا بصورت شخص و یا مشارکت مدنی فعالیت می‌کنیم، تیر یا خرداد بودن زمان ارائه اظهارنامه را مشخص می‌کند.

شرط استفاده از معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی ارائه اظهارنامه است. درصورت عدم تسلیم آن نیز جرائم زیادی مودی را تهدید می‌کنند. بخاطر داشته باشید که اگر پروانه کسب آرایشگاه یا سالن زیبایی دارید و یا کارتخوان و دستگاه پوز بنام شماست، قطعا پرونده مالیاتی دارید. در اینصورت اداره مالیات هرساله باتوجه به اطلاعاتی که از شما دارد (علی الخصوص گردش حساب‌های متصل به دستگاه پوز و کارتخوان سالن زیبایی) برای شما اظهارنامه براوردی صادر می‌کند. آنها منتظر می‌مانند تا شما نیز اظهارنامه خود را ارائه کنید. در صورت عدم دریافت اظهارنامه شما، اظهارنامه براوردی را بعلاوه 30 درصد اضافه بعنوان جریمه کتمان برای شما ارسال خواهند نمود.

قانون مالیات‌های مستقیم اشخاص را به دو گروه حقیقی و حقوقی تقسیم می‌کند. اشخاص حقوقی شرکت‌ها هستند و اشخاص حقیقی هم یه یکی از گروه‌های اول، دوم و سوم تعلق دارند. تکالیف مالیاتی این گروه‌ها بسیار با یکدیگر متفاوت هستند. بطور کلی اگر شرکتی ثبت ننموده‌اید و مجموع فروش شما در سال 1400کمتر از 5 میلیارد تومان بوده‌است، آرایشگاه یا سالن زیبایی شما از انظر مالیاتی در گروه سوم قرار دارد و تکالیف شما بسیار ساده هستند. مالیات آرایشگاه یا سالن زیبایی شما پس از مشخص شدن سود از طریق اظهارنامه یا تبصره 100 با کمک جدول زیر محاسبه می‌گردد:

همانطور که می‌بینید، متصل بودن یک حساب به دستگاه پوز آن را تجاری می‌کند. به همین دلیل است که ماموران مالیاتی تمام واریزی به حساب‌های متصل به کارتخوان را مشمول مالیات دستگاه پوز آرایشگاه می‌دانند. دقت کنید که در اینجا از مبالغ واریزی به حساب تجاری صحبت می‌کنیم. اینکه این مبالغ از چه طریقی (کارتخوان، کارت به کارت، ساتنا، حضوری از طریق شعبه بانک و … ) دریافت نموده‌اید، مهم نیست. مبنای درآمد و مالیات آرایشگاه یا سالن زیبایی شما مجموع عدد واریزی به حساب متصل به دستگاه پوز یا کارتخوان است نه عددی که از طریق کارتخوان وارد حساب شما شده است.

برای درک بهتر خطرات مالیاتی که در کمین آرایشگاه و سالن زیبایی هستند، این مثال را درنظر بگیرید:

شخصی یک آرایشگاه و سالن زیبایی دارد که لاین‌های آن را به آرایشگران دیگر اجاره داده‌است. همچنین در این محل برای هر مشتری موادی مانند رنگ مو، لوازم آرایشی و بهداشتی و … نیز مصرف زیادی دارد که هزینه‌آنها بدون سود یا با سودی مشخص از مشتری دریافت می‌گردد. همچنین هرکدام از آرایشگر‌ها نیز با توجه به خدمات خود محصولی را می‌فروشند که سود مجزایی برای هرکدام از آنها دارد. آنها ممکن است بایت این درآمد جانبی از سالن زیبایی و آرایشگاه مبلغی را نیز به صاحب پروانه کسب (موجر) بپردازند. در این مجموعه نیز تنها یک کارتخوان وجود دارد.

اینکه تمام این درآمد‌ها و تراکنش‌های مالی این آرایشگاه و سالن زیبایی در یک کاتخوان جمع شود از نظر عادلانه بودن مالیات آرایشگاه و سالن زیبایی کار سنجیده‌ای نیست. همانطور که می‌بینید در مثال از نظر مشاور مالیاتی دو ایراد وجود دارد:

• این سالن زیبایی خدمات و فروش را همزمان ارائه می‌کند و برای هر دو از یک پرونده مالیاتی استفاده می‌نماید. علی الخصوص اگر برای مالیات عملکرد از تبصره صد استفاده می‌کنید، اینکار مالیات شما را بیشتر می‌کند.
• در این موضوع افراد زیادی درآمد دارند اما مالیات همه آنها برای یکنفر صادر می‌گردد. بااینحال متاسفانه بسیاری از ما اطلاعی از نحوه محاسبه مالیات کارتخوان و دستگاه پوز خود نداریم و در این محاسبات عموما حقوق افراد نادیده گرفته می‌شود.