اعتراض به مالیات

آیا هر ورود پول به حساب تجاری درآمد است؟

پاسخ این سوال در حالت کلی مثبت است. مدیران سازمان امور مالیاتی در بسیاری از خبر‌ها مصاحبه‌ها و بخشنامه‌ها اعلام نموده‌اند که وظیفه درآمد بودن مبالغ واریزی به حساب فرد با مامور مالیاتیست. با اینحال تشخیص تجاری بودن یک حساب برای ماموران سازمان بسیار ساده است. متصل بودن درگاه پرداخت اینترنتی و یا دستگاه پوز به هر حساب مشاورین املاک یا سایر افراد نشانه تجاری بودن آن است و مشمول مالیات بر درآمد می‌گردد. بنابر این هر ورودی به این حساب‌ها فروش یا درآمد صاحب حساب محسوب می‌گردد.

اما آیا این مسئله بطور صددرصد شامل تمام تراکنش‌های بانکی مشاوران املاک میگردد؟ منطقا و قانونا خیر. ایجا کار مودی کمی دشوار می‌گردد زیرا حال اوست که باید ثابت کند تراکنش‌ها تماما متعلق به او نیستند.

شما قطعا بیش از بنده تراکشن‌هایی را در محل کار مشاورین املاک و بنگاه‌های معاملات مسکن دیده‌اید که در راستای معامله هستند، اما درآمد صاحب حساب نیستند. در بسیاری از موارد طرفین معامله مبالغی را بعنوان بیعانه، تنخواه برای مخارج ساختمان و … به حساب مشاور املاک واریز می‌کنند. انصاف و قانون در این موارد حکم می‌کند که مشاورین املاک و صاحبان بنگاه‌های معاملات مسکن برای این مبالغ شامل مالیات نیستند.

البته مورد بالا تنها برای مالیات بنگاه‌های معاملات مسکن و مشاورین املاک نیست. هر شخصی که کارتخوان دارد با اینگونه تراکنش‌ها سروکار خواهد داشت. در اکثر این موارد به کاسبان پیشنهاد می‌شود تا قبل از قبول کردن مبلغ تبصره 100، این ارقام را از کارکرد کارتخوان خود کم نموده و مالیاتشان را بر اساس اینتا کد و در صورت ارائه این شرایط می‌توانند تصمیم مناسب‌تری در مورد مالیات عملکرد خود بگیرند.

دقت کنید که هر کدام از این مواد قانونی و هیئت‌های حل اختلاف وظایف و عملکرد متفاوتی در رسیدگی به اعتراض به مالیات مودی دارند. در هیئت حل اختلاف 244 به مواردی از اعتراض می‌پردازند که شما و ممیز نتوانسته‌اید در مورد آنها توافق کنید. این مسائل عموما مربوط به ارقام، معافیت‌ها، هزینه‌ها، شناسایی درآمد و … هستند.

این درحالیست که نحوه کار 216 بطور کامل متفاوت است. اعتراض به این هیئت درواقع قبل از رسیدگی 238 و درواقع جایگزین آن است. مواردی مانند اشتباه در ابلاغ، مربوط نبودن مالیات به شما و … در این ماده بررسی می‌گردد.

ماده 216 ابتدا رسیدگی شکلی به موارد قانونی را بررسی می‌کند. بعنونا مثال اعتراض به اینکه شما خودرو را فروخته‌اید اما مالیات آن برای وصول به شما ابلاغ شده است و یا ابلاغ‌ها در زمان درستی انجام نگرفته‌اند و … . درصورت محق بودن شما، در مرحله بعد مانند هیئت 244 جزئیات و رعایت اصول و قوانین رسیدگی را بررسی می‌کند. بخاطر داشته باشید در صورت رد ادعای شما در مورد ایراد در ابلاغ و … مالیات شما قطعی خواهد بود و سایر دفاعیاتتان بررسی نخواهد شد.

به اینجا رسیدیم که برگه‌ای مبنی بر بدهی به اداره مالیات به شما ابلاغ شده است. برای اعتراض به این عدد قدم نخست حضور در اداره دارایی و گرفتن برگه تشخیص و گزارش رسیدگی به پرونده مالیاتی ماست.

همانطور که گفتیم ادارات مالیاتی موظف به ارائه گزارش رسیدگی به شما هستند. با اینحال با توجه به حجم بالای کار ممکن است لازم باشد برای این کار لایحه‌ای نوشته و آن را نزد ممیز مالیاتی و یا رییس حوزه صادرکننده برگه تشخیص ببرید.

پس از مطالعه برگ تشخیص و مطابقت دادن آن با گزارش رسیدگی، اطلاعات آن را بر اساس راهنمای ابتدای این صفحه بررسی نمایید. شما 30 روز از دریافت برگه تشخیص فرصت دارید تا مدارک مربوط به اعتراض خود را همراه با یک لایحه در مورد نیاز به بررسی دوباره ذیل ماده 238 به حسابرس مالیاتی پرونده خود بدهید.

او باید نتیجه اعتراض مالیاتی شما را در کمتر از 45 روز پس از ثبت درخواست به شما اعلام نماید. اگر پس از اعلام بررسی مجدد شما با نظر ممیز موافق بودید مالیات شما قطعی می‌گردد. در غیر اینصورت پرونده به هیئت حل اختلاف سپرده خواهد ش.

نکته بسیار مهم اینست که بخش مورد اختلاف شما و اداره هنوز قطعی نشده و نیازی به پرداختش نیست. اما آن بخشی از مالیات که حاصل اقرار خود شما در اظهارنامه ابرازیست همان ابتدا قطعی بوده و دیرکرد پرداخت آن مشمول جریمه است.

بطور خلاصه باید بگوییم حال که تمام ورودی‌های این حساب از نظر ماموران مالیات درآمد هستند، پس چیزی بجز درآمد نباید وارد آنها شود. این موضوع تنها به مالیات بر درآمد شما مربوط نیست. اگر مشمول ارزش افزوده هستید، این مبلغ قطعا بر آن مالیات شما نیز اثر می‌گذارد. بطور کل توصیه می‌کنیم این موارد را در کار با کارتخوان رعایت نمایید:

• عنوان شغلی پرونده مالیاتی مربوط با کارتخوان را کنترل نمایید و اطمینان یابید با شغل شما متناسب است.
• تا حد امکان از کارتخوان برای تراکنش‌هایی که درآمد نیستند استفاده نکنید.
• برای هر منبع درآمد خود حساب جداگانه‌ای اختصاص دهید.
• در نظر داشته باشید که مبالغ موجود در حساب‌های متصل به کارتخوان مبنای مالیات هستند و مهم نیست از چه روشی وارد آن حساب شده‌اند.
• تعداد دستگاه‌های کارتخوانی که بنام شما ثبت شده‌اند را استعلام نمایید. از نظر قانونی مسئول پرداخت مالیات کارتخوانی که بنام شماست، شما هستید.
• تا حد امکان کارتخوان خود را در اختیار دیگران قرار ندهید.
• اجازه ندهید اشخاص برای گرفتن کارتخوان از مشخصات شما استفاده نمایند.

سازمان امور مالیاتی چند سال اخیر تراکنش‌های حساب متصل به کارتخوان را مبنای مالیات قرار می‌دهد. از آنجا که آنطور که باید در مورد آن اطلاع رسانی نشده بود، بخش زیادی از اصناف با مالیات کارتخوان درگیر شدند. اولین و مهمترین نکته در مورد کارتخوان اینست که:

حساب متصل به کارتخوان از نظر سازمان امور مالیاتی یک سحاب تجاریست بنابراین تمام مبالغ واریزی به آن (چه از طریق کارتخوان یا سایر روش‌ها مثل کارت به کارت، ساتنا، پایا و …) درآمد هستند و مبنای مالیات خواهند بود.

این موضوع برای مشاغلی مانند بنگاه‌های معاملات املاک و نمایشگاه‌های خودرو مشکلات زیادی را ایجاد نموده‌است. بسیاری از موارد طرفین یک معامله وجهی را تا انجام شدن کاری یا حصول اطمینان از موردی به عنوان امانت به کاسبان می‌سپارند. این مبالغ درآمد صاحبان کارتخوان نیستند اما آنها را در دردسر مالیات کارتخوان می‌اندازند. در این پست بصورت کلی به بررسی اعتراض به مالیات کارت خوان خواهیم پرداخت و مالیات مشاغلی که در این مورد در خطر هستند را در پست‌های جداگانه بررسی نموده‌ایم:

نحوه اعتراض به مالیات کارتخوان تا حد زیادی به برگه تشخیص شما بستگی دارد. باید دید در چه دسته ای از مودیان قرار دارید.در حالت کلی یک چیز مشخص است: سازمان تمام مبالغ ورودی به حساب متصل به کارتخوان شما را درآمد دیده و بر مبنای آن خمالیات محاسبه نموده‌است. در این مسیر مسائل بسیار زیادی وجود دارند که ممکن است مجالی برای اعتراض باشند:

• در برخی موارد کارتخوان بنام شماست اما در اختیار شخص دیگریست. در این حالت شما و آن شخص باید این موضوع را به اداره دارایی اعلام نمایید.
• در اغلب موارد مشکل اینست که مالیات بر اساس ورودی حساب کارتخوان شماست، اما تمام آن مبلغ درآمد شما نیست. در این حالت باید درآمد نبودن آن موارد را اثبات نمایید. بعنوان مثال اگر مستاجر شما اجاره را در محل کسب شما کارت کشیده و یا مبلغی بابت فروش دارایی خود را از این طریق دریافت نموده‌اید، باید مدارک آن را ضمیمه اعتراض خود نمایید.
• در برخی موارد مدارک محکمی برای کاستن از سودی که منشا ملیات کارتخوان بوده‌است ندارید، اما ممکن است در فعالیتی که کارتخوان برای آن استفاده شده‌است، موضوعی برای اعتراض بیابید. اظهارنامه براوردی میزان سود شما را در ضریب اینتاکد ضرب می‌نماید. ممکن است ضریب فعالیت اصلی شما از ضریب فعالیتی که در اظهارنامه براوردی بزرای شما درنظرگرفته‌شده است، به عدد کمتری برسد.

محاسبه و رسدگی مالیات بر ملک یکی از موارد اعتراض خاص و پیچیده قانون مالیات‌های مستقیم است. اگرچه مبلغ مالیات خرید و فروش کاملا مقطوع و مشخص است، در حوزه رهن و اجاره ماجرا کمی متفاوت می‌گردد. اگر در رسیدگی برای ملک شما برگ تشخیص مالیات بر اجاره صادر شذه است، دقت به موارد زیر در چگونه اعتراض کردن به مالیات بسیار مهم و مفیداست:

• پایانکار ساختمان شما حتما با عنوان مطرح شده در برگه تشخیص یکی باشد. تعداد زیادی از تخفیفات مالیاتی براساس پایانکار‌ها هستند.
• کاربری ملک شما نیز بسیار مهم است. کاربری‌های مسکونی، تجاری، اداری، آموزشی و … هرکدام ضرایب متفاوتی دارند.
• متراژ قید شده بعنوان فضاهایی مانند پارکینگ، انباری، بالکن و … را کنترل نمایید.
• عرض معبر خیابان نیز بسیار حساس و مهم است.

عوامل دیگری نظیر طبقه، عمر ساختمان، قرار داشتن در مجتمع و … نیز بسیار حساس هستند و تاثیرات معکوسی در کاربری‌های مختلف ساختمان دارند.

درکنار سوال چگونه به مالیات اعتراض کنیم باید بپرسیم که به چه مواردی می‌توان اعتراض کرد. در همین مثال بالا، بهروز ممکن است بتواند درآمد شناسایی شده خویش را معتدلتر نماید. اداره مالیات از نظر قانونی موظف و از نظر اخلاقی مشتاق است تا به اشخاص بگوید چگونه درآمدشان را تشخیص داده‌است. بهروز ریز تراکنش‌هایش را دریافت می‌کندو بررسی می‌کند که آیا می‌توان غیر درآمدی بودن برخی از آنها را اثبات کرد؟

البته در مواردی که برای اشخاص بدون داشتن سابقه پرونده مالیاتی برگه تشخیص صادر می‌گردد، موارد قابل بررسی بسیار گسترده‎‌تر هستند. عموما اولین و مهمترین مسئله برای این موارد اینتاکد وارد شده در برگه مالیات براوردیست.

اینتاکد چیست؟

خیلی خلاصه می‌توانیم اینتا کد را تخمین سازمان امور مالیاتی از نسبت سود یک فعالیت بدانیم. بطور مثال اینتاکد کارتخوان فعالیت بهروز یا همان خرده فروشی لباس در مثال بالا 13 درصد است. یعنی اگربهروز 100 میلیون تومان تراکنش داشته باشد، نظام مالیاتی در هنگام رسیدگی 13 میلیون تومان آنرا درآمد مشمول مالیات می‌داند.

در بسیاری از موارد ازجمله رسیدگی به تراکنش بانکی می‌توان در اعتراض به مالیات به همین اینتاکد دقت نمود. یکی از مهمترین منابع قانونی مربوط به رسیدگی تراکنش بانکی بخشنامه 200/99/16 است.

در این بخشنامه به صراحت ذکر شده که ممیز مالیاتی در رسیدگی تعیین فعالیت مودی باید اسناد محکمی داشته باشد. بنابراین اگر اسنادی دارید که نشان دهد مبلغ به دلیل فعالیت اقتصادی خاصی به حساب شما منظور شده‌است، آن را بعنوان یکی از راه حل‌های موجود در نظر بگیرید. یکی از مهمترین اسناد نیز ارائه یک کارتخوان مرتبط با یک فعالیت تجاریست. این موضوع به شما کمک می‌کند تا آن مبلغ مورد مناقشه را به مالیات کارتخوان یک فعالیت با اینتاکد مشخص تبدیل نمایید. توجه نمایید که در بسیاری از موارد حساب‌ها و تراکنش‌های بانکی مشکوک تحت عنوان درآمد اتفاقی مورد بررسی قرار می‌گیرند. مالیات درآمد اتفاقی بسیار سنگین است.

همچنین بسیار مهم است تا بدانید آیا این مالیات متعلق به شماست یا به فعالیت شما مربوط نمی‌شود. بعنوان مثال شما مغازه‌ای را به همراه کارتخوانش کرایه داده‌اید. در اینجا کارتخوان همچنان به پرونده مالیاتی شما متصل است اما درواقع نشنانگر کسب و کار مستاجر شماست.

در مثال بالا منظور این بود که دقیقا دریابیم از نظر قانونی موظفیم هر درآمدی از هر منبع و با هر حجمی را به اداره دارایی گزارش کنیم. اینکه آیا این درآمد معاف است و یا تخفیف مالیاتی دارد در مراحل بعدی بحث می‌گردند.

حقیقت اینست که احتمالا ما هیچگاه مبلغ مالیات خود را دوست نخواهیم داشت. همیشه دوستداریم کمتر باشد. اما حقیقت دیگر اینست که دولت‌ها برای اداره کشور به مالیات نیاز دارند و دنگ ما را قطعا خواهند ستاند. پس باید قبل از برنامه ریزی برای اینکه چگونه به مالیات اعتراض کنیم باید ببینیم که:

اصلا آیا این مالیات جای اعتراض دارد یا خیر؟

در همین مثال بالا فرض کنیم ممیز مالیاتی درآمد مشمول مالیات کارتخوان بهروز را 12 میلیون تومان تشخیص داده‌است. در این موارد ممیز به ریز هزینه‌ها و میزان دقیق خرید کاسب دسترسی ندارد و با استفاده از ضریب اینتا کد به این عدد رسیده است. او درآمد داشته و باید بابتش مالیات بپردازد پس تا اینجا جایی برای اعتراض نیست.

بهروز از طرف دیگر برای اثبات هزینه‌هایش به میزان کافی فاکتور معتبر دارد اما سود حقیقی او از فروش لباس در گرگان 20 میلیون تومان بوده است. درحالیکه همانطور که گفتیم اینتاکد سود او را کمتر نشان داده‌بود. اینجا یک مغایرت وجود دارد اما شما بجای او باشید به مالیات اعتراض می‌کنید؟

حال فرض کنیم درآمد مشمول مالیات کارتخوان بهروز کمتر از 12 میلیون تومانی باشد که اداره مالیات برایش در نظر گرفته است. اینجا یک دلیل خوب برای اعتراض وجود دارد. حال او باید:

• نشان دهد که تمام مبالغ واریزی به حسابش ناشی از فروش نبوده‌اند.
• باید بتواند هزینه‌های قابل قبولی به ممیز ارائه کند تا سود واقعی کسب و کارش محاسبه گردد.